بسم الله الرحمن الرحیم
این که معاونت محترم فرهنگی نسبت به پوشش دانشجویان دغدغه پیدا کرده ذاتا اتفاق خوبی است. ما هم خوشحالیم... این که خواسته اند کار غافلگیر کننده و هنرمندانه ای انجام بدهند و کاملا غیر مستقیم راه راست را نشان بدهند هم اتفاق خوبی است. حتی اینکه در تعطیلات عید به فکر بوده اند و این کار را انجام داده اند، نشان می دهد دغدغه ی جدی دارند . اما چیز هایی هست که روی اعصاب دانشجو راه می رود و نمی گذارد دانشجو به راه راست هدایت شود.
قوانین پوشش در دانشگاه ما یا وجود خارجی دارند یا ندارند ! این قوانین یا مبنای تجربی و روانشناختی صرف دارند ؛ یا آن که با تکیه بر عقل و وحی و استفاده از علوم و واقعیات روز تدوین شده اند. حقیقت آن است آنچه دانشگاه انجام می دهد، و آن نتیجه ای که گرفته می شود، نه تناسبی با عقل و وحی دارد ؛ نه حتی با مبناهای روانشناختی صرف سازگار است. می بینیم در آرایش و پوشش ما نه سادگی پوشش در دانشگاه های غربی دیده می شود ؛ نه حدود شرعی معین شده در منابع معتبر دین، رعایت می گردد. معمولا ملغمه ای از سلیقه مامور محترم با تکه ی ناقصی از وحی به همراه بسته ای از توصیه های روان شناسانه به دانشجو تحویل داده می شود و چیزی بدتر تحویل گرفته می شود. این نتیجه ی تلخ و عجیب و غریب، نشان می دهد که احتمالا چندین جای کار می لنگد.
وقتی دانشجوی غربی از چرایی قوانین سوال کند، او را ارجاع نمی دهند به قوانین ایران در موضوع پوشش! به او نمی گویند توی دانشگاه شیراز و تهران و اصفهان و مشهد چه پوششی مناسب و پسندیده هست و چه چیزی پسندیده نیست. احتمالا او را ارجاع می دهند به حجم عظیمی از تحقیقات و آمار ها و قوانین اصلی که قوانین پوشش در دانشگاه، نتیجه ی طبیعی آن هاست. آن ها قوانینشان را وحی منزل نمی دانند و دانشجو اگر مرد است! می رود با تحقیق و آمار و پژوهش نشان می دهد که قانون غلط است. این چیزی است که معاونت فرهنگی به آن توجه نکرده اند. کجای دانشگاه های ما و سیستم آموزشی ما شبیه غرب است که نحوه ی پوشش ما شبیه باشد؟ شاید لازم باشد معاونت لطفی کند و سیستم آموزشی دانشگاه های غرب را هم تابلو کند و بچسباند به در و دیوار تا بدانیم چرا آنجا هیچ دانشجویی اعتراض نمی کند به قوانین پوشش!
دیگر آن که ما همیشه گفته ایم ایران قرار نیست همان غرب باشد با یک سری ملاحظات شرعی و اسلامی. پس دانشگاه ایران هم قرار نبوده هر کاری بقیه کردند، تکرار کند با یک سری قیود شرعی ! این که قانون گذار از تجارب کشور های دیگر برای نیل ما به اهداف خودمان استفاده کند یک حرف است ؛ این که بردارد قانون غربی را بگذارد جلویش و در همان ادبیات، رساله را پیاده کند، یک حرف کاملا جدای دیگر است. این کار را که کرد، مجبور است برای دفاع از خودش سرچشمه و منبع رونویسی اش را نشان بدهد. به جای آن که وحی منزل را نشان بدهد و روشن فکرانه اجازه بدهد هر کسی برای اجرا شدن وحی منزل پیشنهادی بدهد .
بگذریم که اینجا در پاسخ دانشجوی معترض به تذکر، اگر مامور محترم معذور نباشد ؛ خودش حجاب کاملی داشته باشد و حقیقتا نسبت به مساله ی حجاب نگران باشد ، سر دانشجوی پرسشگر داد نمی کشد و نمی گوید: قانونه! اما بدی کار این است که دانشجوی منتقد، وقتی وحی منزل را می بیند، می گوید برو بابا! اینجای کار جای نگرانی دارد. اینجای کار تلخ است. اینجا دانشجو به جای آن که تلاش کند وحی منزل درست فهمیده و اجرا بشود، هوچی گری و سر و صدا می کند و تلاش می کند با یقه گیری حرفش را به کرسی بنشاند. اینجای کار هیچ تناسبی با شان دانشجو و محیط علمی دانشگاه ندارد و ما همگی، مخالف و موافق، باید اینجای کار را تصحیح کنیم.
این که برخی دوستان دانشجو و مسئولان ما معتقدند پوشش و میزان و نوع آن امر شخصی است، یک بحث است. اما این که همین بزرگواران به بهانه ی شخصی بودن اجازه ی بررسی عقلی پوشش را به خود و دیگران نمی دهند و می خواهند با استفاده ی ابزاری از کلمه ی آزادی دهان همه را ببندند بحث دیگری است. شاید همین جریان راه را برای همه بسته باشد. همین که اجازه ی بررسی و تفکر به هم نمی دهیم...
حقیقت آن است که مشکل حجاب در دانشگاه با حراست،با نصب قوانین پوشش دانشگاه های ینگه دنیا ، با علم کردن هفت خوان رستم و کاشتن چندین فقره انسان برای تذکر های مدام و تکراری حل نمی شود. البته این راه ها _ که مثل خیلی چیزهای دیگر به شدت بوی دولتی بودن و نفتی بودن می دهد _ برای ساکت و راضی کردن موافقان حجاب و متعادل کردن وضع حجاب مخالفان بکار می آید. اما واقعا گرهی نمی گشاید و هزینه های مستمر بی فایده! نتیجه هم مسئولین عصبانی و دانشجویان عصبانی تر و چقدر تلخ...
این وضع قابلیت عوض شدن دارد. فقط کمی همت و حوصله لازم است. مسیر فعلی ما بس نگران کننده است و نهایت خوبی هم نخواهد داشت. تغییر مسیر نیازمند عزم جدی دانشجویان و مسئولان است.
مدل های جالبی هم برای تغییر ندادن این مسیر وجود دارند. این که مسئولان برای ساکت کردن دانشجویان معترض به وضع موجود و فرار از زیر بار مسئولیت، به برخی ژست های کثیف شبه روشنفکری متوسل شوند و بگویند "دانشگاه، وظیفه ای درباره ی پوشش دانشجو ندارد و وظایف مهمتری دارد که پرداختن به این مسئله، انجام آن وظایف را دچار خدشه یا چالش جدی می کند" ؛ این که طبق معمول، برای مدتی موضوع، جدی گرفته شود و پس از آن با حاشیه ها و هیجانات ساختگی دیگر فراموش شود ؛ این که مسئله را به درستی فهم نکنیم و عوامل مختلف دخیل در آن را نسنجیم. وقتی می گوییم مسئله ی حجاب علاوه بر تذکر لسانی و اجبار قانونی و بخشنامه، به کار فرهنگی احتیاج دارد، کسی نباید تعداد همایش و در واقع نمایش! برگزار شده با این موضوع را نشانمان بدهد. باید هزینه ها و اهداف و آمار تاثیر گذاری با هم سنجیده شوند تا نتیجه ی درستی بگیریم...
چه باید کرد؟
به مسئول یا مسئولان محترمی که باید فورا در این زمینه کاری جدی و غیر تبلیغاتی بکنند؛ کاری واقعی که احتمالا ارتباط خاصی بین انجام آن و حقوق و مزایای این و آن و مراتب بالاتر وجود ندارد ؛ کاری که تاثیر و نتیجه ی آن ممکن است آن قدر دیر دیده شود که دیگر کسی از ایشان تشکر خشک و خالی هم نکند ؛ می گوییم انجام موارد زیر ضروری است:
1- تشکیل یک کمیته تخصصی با حضور اعضای جوان، دلسوز، دغدغه مند و با تجربه و کار کرده در موضوع حجاب و با حضور مداوم و موثر شخص ریاست محترم دانشگاه
2- تعیین تمامی عوامل مستقیم و غیر مستقیم موثر بر پوشش دانشجویان که دانشگاه توان تغییر آن ها و تاثیر بر آن ها را دارد.
3- استفاده از نظرسنجی های روان شناختی برای انتخاب روش های موثر تبلیغی متناسب با سلایق و علایق دانشجویان
4- تعیین بازه زمانی برای تغییر تدریجی وضع موجود به سمت وضع مطلوب با شاخص های واضح و قابل اندازه گیری و مطالبه از کمیته مورد نظر
5- استفاده از نظر دانشجویان درباره آن چه موجود است و انتشار مداوم نظرات دانشجویان نسبت به عملکرد دانشگاه در این باره
6- اجازه ندادن به احزاب و جناح های سیاسی غیر دانشگاهی و غیر علمی برای جو سازی علیه کمیته مورد نظر
7- تعیین و تشریح کامل وظایف همه ی تشکل های دانشجویی با همکاری دبیران محترم در این باره و گزارش صریح درباره ی عملکرد هر یک از تشکل ها
8- بررسی کار های انجام شده تاکنون و نتایج آن ها و عدم تکرار اشتباهات
9- تصحیح قوانینی که تا به حال هیچ گرهی نگشوده اند و ارتباطی به قوانین شرعی و اهداف دانشگاه هم ندارند.
10- وضع قوانینی که در وضعیت کنونی قابل اجرا باشند و اجرای دقیق و محکم همان ها و تکمیل تدریجی آن ها به نظر می رسد کوچکترین غیرت دینی و اخلاقی، کمترین احساس مسئولیت و درک تاثیر اساسی مسئله ی پوشش و ظاهر دانشجو بر فعالیت های علمی دانشگاه، باعث خواهد شد مسئولان نسبت به آن و ریشه های مهم و اساسی اش بی تفاوت نباشند و پاسخ شفاف و جزیی به محتوای این نامه از جانب ایشان داده شود. ما منتظریم و امیدواریم مسئولان امر واجد این حداقل های لازم باشند.
والعاقبه للمتقین
بسیجی بهنام صادقی
مسئول حوزه بسیج دانشجویی
دانشگاه آزاد اسلامی واحد نظرآباد
